صندوق‌های بازنشستگی وزارت نفت در همه ابعاد مبهم عمل می‌کنند
تاریخ انتشار: ۲۷ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۸۰۷۵۵۲
صندوق‌های بازنشستگی باید از اصولی مانند داشتن اهداف مشخص، شفاف‌سازی فعالیت‌ها برای اعضای صندوق، تعادل امنیت و سودآوری، استقلال از مداخلات دولت و مسئولانه بودن سرمایه‌گذاری پیروی کنند. به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، صندوق‌های بازنشستگی به‌عنوان سرمایه‌گذاران نهادی، به‌موجب اسناد مصوب سازمان‌های بین‌المللی در سرمایه‌گذاری‌های خود باید از اصولی مانند داشتن اهداف مشخص، شفاف‌سازی فعالیت‌ها برای اعضای صندوق، تعادل امنیت و سودآوری، استقلال از مداخلات دولت و مسئولانه بودن سرمایه‌گذاری پیروی کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این گزارش وضعیت «صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت» بررسی شده است که نشان می‌دهد این صندوق‌ها با دارایی نزدیک به ۶۸ هزار میلیارد تومانی خود و با سرمایه‌گذاری در سهام ۱۸۱ شرکت، با وجود اینکه یکی از بزرگترین صندوق‌های بازنشستگی کشور هستند، اما عملکرد آنها چندان شفاف نیست. برای مثال زمانی که قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان در نهاد‌های دولتی تصویب شد، این صندوق‌ها به این بهانه که غیر دولتی هستند، از اعلام لیست اعضای هیات‌مدیره صندوق شرکت‌های زیرمجموعه خودداری کردند. همچنین این شرکت‌ها در حالی خود را غیردولتی خطاب می‌کنند که طبق اساسنامه صندوق‌های بازنشستگی وزارت نفت، بیژن زنگنه به‌عنوان وزیر نفت، رئیس هیات‌امنای این صندوق‌هاست و رئیس صندوق که بالاترین مقام اجرایی صندوق و مسئول اداره آن است از سوی زنگنه انتخاب می‌شود. به‌عبارت دیگر، همان نقشی که وزارت کار در شرکت‌های زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی ازجمله شستا بازی می‌کند، در این صندوق‌ها نیز وزارت نفت بازیگر همان نقش است، با این تفاوت که در زیرمجموعه‌های سازمان تامین اجتماعی تا حدودی اطلاعات مالی و لیست مدیران و اعضای هیات‌مدیره مشخص است، اما در اینجا به بهانه غیردولتی‌بودن شرکت‌ها، این شرکت‌ها به حیاط خلوت سیاسیون تبدیل شده است.
در اهمیت سرمایه‌گذاری‌های صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت همین قدر کافی است که بدانیم طی سال‌های ۸۶ تا ۹۴ که نام هلدینگ سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت از زیرمجموعه‌های صندوق بازنشستگی نفت در لیست ۵۰۰ شرکت برتر سازمان مدیریت صنعتی ایران بوده، میزان فروش سالانه هلدینگ مذکور از ۸۱۱ میلیارد تومان در سال ۸۶ به ۱۹.۴ هزار میلیارد تومان در سال ۹۳ و ۱۶.۴ هزار میلیارد تومان در سال ۹۴ رسیده است. حال اینکه صندوقی با این گردش مالی عظیم که شرکت سرمایه گذاری آن در سال ۹۴ جایگاه نهم را میان ۵۰۰ غول اقتصاد ایران کسب کرده، چرا لیست هیات‌مدیره‌ها و اعضای شرکت‌های زیرمجموعه را منتشر نمی‌کند، جای تامل دارد.
صندوقی با ۶۸ هزار میلیارد دارایی
طبق آخرین صورت مالی حسابرسی‌شده که مربوط به سال مالی منتهی به اردیبهشت سال ۹۶ است، حجم دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت در اردیبهشت ۹۶ حدود ۶۷ هزار و ۷۹۷ میلیارد تومان بوده است. بررسی جزئیات حجم دارایی‌های این صندوق‌ها نشان می‌دهد از مجموع کل دارایی این صندوق‌ها، ۱۴ هزار و ۶۵۳ میلیارد تومان آن مربوط به دارایی‌های شرکت‌های اصلی، ۲.۵ هزار میلیارد تومان آن مربوط به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فرعی، نزدیک به ۹۱ میلیارد تومان آن مربوط به سرمایه‌گذاری در املاک، ۳۴۱ میلیارد تومان آن مربوط به اوراق مشارکت، ۱.۷ هزار میلیارد تومان آن مربوط به تسهیلات اعطایی، ۲.۲ هزار میلیارد تومان آن مربوط به سپرده‌های بانکی و ۴۶ هزار میلیارد تومان آن مربوط به موجودی مواد و کالا، سرقفلی، سایر دارایی‌های مشهود و غیرمشهود است.
صندوق نفت نهمین غول اقتصاد ایران بود!
از سال ۸۶ تا ۹۴ نام هلدینگ سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت از زیرمجموعه‌های صندوق بازنشستگی نفت در لیست ۵۰۰ شرکت برتر سازمان مدیریت صنعتی ایران دیده می‌شود، اما مشخص نیست در پسابرجام که وضعیت مالی و عملکردی شرکت‌های نفتی، معدنی و پتروشیمی بهبود یافت، چرا این شرکت‌ها در لیست ۵۰۰ شرکت برتر دیده نمی‌شوند. خروج نام هلدینگ سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت از این لیست از آنجایی دارای اهمیت است که در سال مالی ۹۴ هلدینگ مذکور با فروش ۱۶ هزار و ۴۰۹ میلیارد تومانی شرکت‌های زیرمجموعه‌اش، نهمین غول اقتصادی ایران نام گرفته بود. در این زمینه بررسی آمار‌های سازمان مدیریت صنعتی ایران در سال‌های مختلف نشان می‌دهد میزان فروش هلدینگ سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت در سال مالی ۸۶ حدود ۸۱۱ میلیارد تومان بوده که این میزان تا سال ۹۱ به۸.۴ هزار میلیارد تومان، در سال ۹۲ به ۱۲.۶ هزار میلیارد تومان، در سال ۹۳ به ۱۹.۴ هزار میلیارد تومان و در سال ۹۴ به۱۶.۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.
صندوقی با ۱۸۱ شرکت!
طبق صورت مالی سال مالی منتهی به اردیبهشت ۹۶ صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت، حجم دارایی‌های این صندوق‌ها در شرکت‌های اصلی حدود ۱۴ هزار و ۶۵۳ میلیارد تومان و حجم دارایی این صندوق‌ها در سرمایه‌گذاری شرکت‌های فرعی حدود ۲.۵ هزار میلیارد تومان بوده است. در این زمینه بررسی‌ها نشان می‌دهد در زیرمجموعه شرکت‌های اصلی این صندوق‌ها نام ۴۷ شرکت درج‌شده که صندوق سهام ۲۰ تا ۴۹ درصدی در این شرکت‌ها دارد. همچنین در زیرمجموعه سهام شرکت‌های فرعی این صندوق‌ها نیز نام ۱۳۴ شرکت و صندوق بورسی و غیربورسی دیده می‌شود.
پتروشیمی مارون، پتروجه زاگرس، پتروشیره خارک، صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، سیمان خاش، سیمان بهبهان، سرمایه‌گذاری صنعت و معدن، پتروشیمی فن‌آوران و داروسازی اسوه از زیرمجموعه‌های اصلی و بورسی این صندوق‌ها هستند و از شرکت‌های غیربورسی نیز می‌توان به پتروشمی باختر، پتروشیمی مروارید، شرکت ملی نفتکش ایران، پتروشیما اروند، پتروشیمی تندگویان، لوله‌سازی اهواز، خدمات بیمه‌ای امین پارسیان، تامین سرمایه سپهر و... اشاره کرد. همچنین صندوق صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، صندوق ملی نفتکش ایران، صندوق پتروشیمی اروند و صندوق پتروشیمی تندگویان نیز از صندوق‌های زیرمجموعه صندوق بازنشستگی وزارت نفت هستند.
صندوق‌های نفت حیاط‌خلوت بازنشسته‌هاست؟
۲۶شهریور سال ۹۷ بود که مجلس شورای اسلامی طرح خروج بازنشستگان از پست‌های دولتی را به تصویب رساند. با تصویب این قانون و مطالبه رسانه‌های عمومی، برخی از وزارتخانه‌ها ازجمله وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اقدام به انتشار اسامی اعضای هیات‌مدیره و مدیران شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه خود اعم از شستا، صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، سازمان تامین اجتماعی و بانک توسعه تعاون کردند. در همین زمینه انتظار می‌رفت وزارت نفت نیز اقدام به انتشار اسامی و مشخصات مدیران شرکت‌های تابعه خود کند، با این حال تا به‌امروز وزارت نفت هیچ اقدامی در راستای شفاف‌سازی مشخصات شرکت‌های وابسته به خود نکرده است.
شفاف‌سازی لیست اسامی اعضای هیات‌مدیره و مدیران شرکت‌های تابعه وزارت نفت از این منظر مهم است که برخی خبرها شائبه حضور مدیران بازنشسته، چندشغله و حتی نمایندگان ادوار مجلس در این شرکت‌ها را تقویت می‌کند؛ اما قابل تامل اینکه هر بار موضوع شفافیت درمورد شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت ازجمله صندوق‌های بازنشستگی وزارت نفت مطرح شده، مدیران این شرکت‌ها دلیل به‌کارگیری بازنشسته‌ها را در زیرمجموعه‌های این شرکت‌ها، غیردولتی بودن شرکت و عدم تامین بودجه مستقیم از سوی دولت ذکر کرده‌اند.
صندوق‌های نفت بالاخره دولتی هستند یا خصوصی؟
صندوق بازنشستگی صنعت نفت در تاریخ ۱۳۲۶.۱۰.۱۱ براساس مصوبات مربوطه تشکیل شده است. طبق قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران، اداره امور صندوق‌ها ازجمله نگهداری، به‌کار انداختن و بهره‌برداری از دارایی‌های آن برعهده هیات‌امنای صندوق‌ها که همان هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران است. تا قبل از تاریخ ۱۳۷۷.۱۰.۲۹ صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت از نقطه‌نظر تشکیلات اداری و سازمانی زیرمجموعه امور اداری شرکت ملی نفت ایران محسوب می‌شد و اتخاذ تصمیم در اداره امور آن به‌طور عام به نحو متمرکز و با تصویب هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران (هیات‌امنای صندوق) به مرحله عمل درمی‌آمد؛ اما در تاریخ ۱۳۷۷.۱۰.۲۹ هیات‌امنای صندوق‌ها به‌منظور اجرای هرچه بهتر وظایف مصرح در اساسنامه و تعیین ترتیبات و نظام ارتباطی بین صندوق‌ها و مدیریت و هیات‌امنا، مقررات مربوط به اداره صندوق‌ها را طی مصوبه شماره ۱۱۸۵ تصویب کرد که براساس آن صندوق‌ها دارای ارکان و تشکیلات جدیدی به ترتیب ۱- هیات‌امنا (هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران)، ۲- هیات‌مدیره (رئیسه) و ۳- رئیس صندوق و بازرسی شد.
طبق اطلاعات درج‌شده در صندوق‌های بازنشستگی، در حال حاضر بیژن زنگنه رئیس هیات‌امنای این صندوق‌هاست. طبق اطلاعات درج‌شده در اساسنامه صندوق، رئیس صندوق بالاترین مقام اجرایی صندوق و مسئول اداره، هماهنگی امور و همچنین حفظ حقوق، منافع و اموال و سرمایه و وجوه در اختیار صندوق است که نمایندگی صندوق را در مقابل مقامات دولتی، انتظامی، قضایی، همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی نیز دارد. در حال حاضر افخم زروانی، رئیس صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت است که در ۲۲ آبان سال ۹۵ توسط زنگنه انتخاب شده است.
بر این اساس بیژن زنگنه به‌عنوان وزیر نفت و شرکت ملی نفت ایران در حالی نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های این صندوق‌ها دارد که گفته می‌شود این صندوق‌ها مشمول قوانین شرکت‌های دولتی نمی‌شوند. طبق مطالبی که گفته شد، بیژن زنگنه و شرکت ملی نفت ایران نقش پررنگی در اداره این صندوق‌ها دارند، با این حال هویت حقوقی صندوق بازنشستگی نفت هنوز مشخص نیست و این سوال مطرح می‌شود که اگر این صندوق‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه آن به‌لحاظ حقوقی جزئی از وزارت نفت نیست، پس چرا زنگنه و شرکت ملی نفت رئیس این صندوق‌ها را انتخاب می‌کنند و اگر شرکت‌های آن دولتی است، پس چرا در پیوست شماره سه قانون بودجه سالانه کشور نام این صندوق نیامده است.
ماجرای کلاهبرداری ۳۳۰ میلیاردی سلطان قیر از صندوق
یکم دی‌ماه ۹۷ حمیدرضا باقری‌درمنی به جرم افساد فی‌الارض از طریق تشکیل شبکه کلاهبرداری و رشاء اعدام شد. یکی از اتهامات درمنی این بود که وی بدون پرداخت حتی یک ریال از شرکت پالایش نفت جی، ۳۲۲ هزار تن قیر خریداری کرده بود؛ شرکتی که از زیرمجموعه‌های صندوق بازنشستگی صنعت نفت است. درمنی که از طریق تشکیل شرکت‌های صوری و کاغذی متعدد اقدام به این کلاهبرداری کرده بود، درنهایت معلوم نشد که چگونه مطالبات صندوق را پرداخت کرد، با این حال آنچه در عملکرد شرکت پالایش نفت جی اهمیت دارد، اینکه نظارت کافی بر این شرکت‌ها وجود ندارد، همان موضوعی که موجب شد عده‌ای با جعل و ارتشا، زیان قابل‌توجهی به شرکت پالایش نفت جی وارد کنند. منبع: روزنامه فرهیختگان
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: صندوق های بازنشستگی وزارت نفت سازمان تامین اجتماعی حیاط خلوت سیاسیون
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۸۰۷۵۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
از متن پیشنهادی آتش بس میان حماس و اسرائیل چه می دانیم؟/ تنش زدایی در چند مرحله صورت می گیرد/ سرنوشت غزه پس از جنگ همچنان مبهم است / مرحله اول معامله 40 روزه خواهد بود
به گزارش جماران، به نظر می رسد اسرائیل و حماس به طور جدی در حال مذاکره برای پایان دادن به جنگ غزه و بازگشت اسرای اسرائیلی هستند. یک پیشنهاد آتش بس فاش شده حاکی از مصالحه هر دو طرف پس از ماه ها مذاکرات بن بست است.
به گزارش آسوشییتدپرس، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، این هفته اسرائیل را به دلیل ارائه آنچه که به عنوان امتیازات مهم توصیف کرد مورد تمجید قرار داده و گفت: «اکنون زمان آن رسیده است که حماس این توافق را امضا کند.»
در همین حال، رهبران حماس می‌گویند که در حال بررسی این پیشنهاد با «رویکرد و نگاه مثبت» هستند و تیمی را برای ادامه مذاکرات به مصر اعزام می‌کنند.
در زیر آنچه را که ما تاکنون در مورد پیشنهاد فعلی می دانیم و توسط مقامات مصری و حماس تایید شده است ، می خوانید:
حماس و اسرائیل چه می گویند؟رهبران اسرائیل در حال بررسی این موضوع هستند که آیا توافقی را بپذیرند که تهاجم زمینی برنامه ریزی شده آنها به شهر رفح در جنوب غزه را به تأخیر بیندازد یا از آن جلوگیری کند ؛ سناریویی که با وعده های نخست وزیر بنیامین نتانیاهو برای پیروزی کامل و نابودی حماس فاصله دارد.
رهبران حماس باید تصمیم بگیرند که آیا دست کشیدن از گروگان‌ها ( اسرا) ، بزرگترین ابزار چانه‌زنی این گروه، ارزش تضمین یک آتش‌بس طولانی‌مدت را که لزوماً پایان دائمی جنگ نیست، دارد؟
طرح پیشنهادی میانجیگران مصری با هدف جلوگیری از حمله اسرائیل به رفح است که به گفته ایالات متحده عواقب مخربی برای بیش از یک میلیون آواره فلسطینی در مرز با مصر خواهد داشت. مصری‌ها همچنین به اسرائیل نسبت به این عملیات هشدار داده‌اند، زیرا می‌ترسند سیل آوارگان فلسطینی به خاک این کشور رانده شوند.
تنش زدایی در چند مرحلهمرحله اولیه این معامله به مدت 40 روز ادامه خواهد داشت. حماس در ازای آزادی اسرای فلسطینی که توسط اسرائیل نگهداری می‌شوند، شروع به آزادی زنان غیرنظامی اسیر خواهد کرد.
پس از اولین گروه، نیروهای اسرائیلی از یک جاده ساحلی در غزه عقب نشینی کرده و به سمت داخل می روند تا ورود کمک های بشردوستانه را تسهیل کنند. این امر همچنین به غیرنظامیان آواره اجازه می دهد تا به خانه های خود در شمال نوار غزه بازگردند. حماس لیستی از گروگان هایی که در آن مدت هنوز زنده هستند ارائه می کند. اسرائیل تخمین می زند که حماس حدود 100 گروگان و بقایای 30 نفر دیگر را در اختیار دارد که یا در حمله 7 اکتبر حماس کشته شدند یا در اسارت جان باختند.
در هفته سوم، هر دو طرف مذاکرات غیرمستقیم را با هدف بازگرداندن آرامش دائمی آغاز خواهند کرد. سه هفته پس از مرحله اول، نیروهای اسرائیلی از مرکز غزه خارج خواهند شد.
گام های بعدی به سوی صلحمرحله دوم شش هفته‌ای به دنبال نهایی کردن تمهیدات برای آرامش دائمی، آزادی همه اسیران باقی مانده توسط حماس، اعم از غیرنظامی و سرباز، در ازای اسرای بیشتر فلسطینی است. اسیران سرباز قبل از شروع آرامش آزاد نمی شدند.
سومین و آخرین مرحله شامل آزادی بقایای اسیران مرده که هنوز در غزه هستند، اسرای بیشتری که توسط اسرائیل نگهداری می‌شوند و شروع یک طرح بازسازی پنج ساله است. این طرح می گوید که حماس موافقت خواهد کرد که زرادخانه نظامی خود را بازسازی نکند.
نقاط پرچالشهر دو طرف می خواهند جنگ را با شرایط خود پایان دهند.
رهبران حماس ماه هاست که هر چیزی جز خروج کامل اسرائیل از نوار غزه و پایان دائمی درگیری ها را رد کرده اند. مذاکره کنندگان حماس در بازگشت به قاهره به دنبال شفاف سازی در مورد این موضوعات خواهند بود.
اسرائیل می‌خواهد همه اسیران باقی‌مانده را در خانه ببیند، و در حالی که حماس و دیگر گروه‌های مقاومت در میدان نبرد سرکوب شده و از قدرت در غزه بیرون رانده شده‌اند ، قادر به انجام حمله دیگری مانند حمله در 7 اکتبر 2023 نباشند.
اسرائیل می گوید حمله به رفح برای این اهداف حیاتی است. نتانیاهو می گوید اسرائیل با یا بدون معامله اسیران به این شهر حمله خواهد کرد.
نتانیاهو همچنین با فشار داخلی شدیدی مواجه است. هزاران نفر به تظاهرات هفتگی پیوستند و از او خواستند فوراً به یک معامله برای آزادی اسرا دست یابد. در عین حال، تندروها در کابینه او تهدید کرده اند که در صورت پایان دادن به جنگ، دولت را سرنگون خواهند کرد.
دولت بایدن، که حمایت نظامی و دیپلماتیک حیاتی از اسرائیل را فراهم می‌کند، می‌گوید که با حمله به رفح مخالف است، مگر اینکه اسرائیل طرحی «معتبر» برای حفاظت از غیرنظامیان در آنجا ارائه کند.
عدم قطعیت پس از جنگمشخص نیست که آیا پیشنهاد آتش بس به سؤالات کلیدی در مورد آنچه در غزه پس از پایان دور کنونی درگیری ها رخ می دهد، پاسخ می دهد یا خیر.
ایالات متحده خواستار طرحی شده است که شامل بازگشت تشکیلات خودگردان فلسطینی به رسمیت شناخته شده بین المللی است که در سال 2007 توسط حماس از غزه بیرون رانده شد و اکنون بخش هایی از کرانه باختری اشغالی را اداره می کند.
دولت بایدن به دنبال حکومت نهایی فلسطین در غزه و کرانه باختری به عنوان مقدمه برای تشکیل کشور فلسطین است. نتانیاهو و دولت راست‌گرای او نقش تشکیلات خودگردان فلسطین در غزه را رد می‌کنند و می‌گویند که هرگز اجازه تشکیل کشور فلسطینی را نخواهند داد.
اسرائیل خواستار آزادی عمل بی پایان برای ارتش خود در غزه است، در حالی که دولت بایدن می گوید که بازگشت اشغال نظامی اسرائیل به نوار غزه را نمی پذیرد.
همچنین مشخص نیست که چه کسی غزه را در مرحله بازسازی پنج ساله اداره خواهد کرد، در این مدت چه اتفاقی برای حماس خواهد افتاد و چه کسی هزینه بازسازی را پرداخت خواهد کرد.
در گزارش جدید سازمان ملل خسارات ناشی از جنگ غزه بیش از 18.5 میلیارد دلار برآورد شده است. این سازمان اعلام کرد که بازسازی تمام خانه‌های تخریب شده در نزدیک به هفت ماه بمباران و حملات زمینی اسرائیل تا سال 2040 طول خواهد کشید. طبق برنامه توسعه سازمان ملل، غزه پیش از جنگ با نرخ بیکاری 45 درصدی دست و پنجه نرم می کرد.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان